شیما جهانبخش
خبرنگار

تهران با کسری 449 میلیون مترمکعبی مخازن سدها در پایان فروردین‌ماه، در فصل گرم جاری با کمبود آب روبه‌رو است. اغلب کارشناسان ریشه کمبود آب در این استان را در کاهش بی‌سابقه بارندگی‌ها، خشکسالی‌های طولانی‌مدت که اکنون وارد پنجمین سال متوالی شده و افزایش دما می‌دانند اما مدیریت ناکارآمد منابع، فرسودگی شبکه‌های آبرسانی و مصرف بی‌رویه، سهم انسانی را پررنگ‌تر کرده و آن‌طور که مسئولان می‌گویند، این استان در تابستان پیش رو یکی از دشوارترین سال‌های آبی خود را خواهد داشت. تنها راه عبور از این بحران، رعایت الگوی مصرف از سوی شهروندان است.
البته در این زمینه مسئولان نیز اقداماتی انجام داده‌اند. حتی در همین روزهای بهاری، وضعیت تنش آبی و ضرورت کاهش برداشت‌ها باعث اعمال سیاست‌هایی در زمینه مدیریت فشار شبکه و صدور اخطار برای پرمصرف‌ها شده است. در این میان طرح «سامانه دوم انتقال آب از سد طالقان به تهران» مهم‌ترین اقدامی است که استاندار تهران از بهره‌برداری و تکمیل آن تا پایان بهار امسال (خردادماه) خبر داده و تأکید کرده است با تکمیل این طرح ظرفیت تأمین آب تهران افزایش می‌یابد.

تهران جزو استان‌هایی است که با مشکل جدی کم‌بارشی روبه‌رو است
«عیسی بزرگ‌زاده»، سخنگوی صنعت آب پیش‌تر در خصوص آخرین وضعیت این پروژه توضیح داده بود:« یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی که در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد، ایجاد سامانه دوم انتقال آب از سد طالقان به تهران و کرج است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این پروژه مهم به پیشرفت حدوداً ۵۰ درصدی در اجرا رسیده و پیگیری‌ها برای تکمیل به صورت شبانه‌روزی در حال انجام است.»
بزرگ‌زاده با ابراز امیدواری از اینکه فاز اول این طرح تا پایان بهار و فاز بعدی تا شهریور یا مهرماه به بهره‌برداری خواهد رسید، افزود:«در صورتی که فاز اول سامانه دوم انتقال آب از سد طالقان به تهران تا پایان خردادماه تکمیل شود، ۲.۵ مترمکعب در ثانیه به ظرفیت تأمین آب تهران افزوده خواهد شد. البته با تکمیل این طرح در نهایت ۵ مترمکعب بر ثانیه آب به تهران منتقل می‌شود.»
سخنگوی صنعت آب با تأکید بر اینکه بارش‌ها در پاییز و زمستان کمتر از نرمال بوده‌ است، گفت:«اکنون در پنجمین سال خشکسالی هستیم و بارش‌های بهار نمی‌تواند جبران‌کننده این عقب‌ماندگی‌ها باشد. در حال حاضر تهران جزو استان‌هایی است که با مشکل جدی کم‌بارشی روبه‌رو است.»
 بزرگ‌زاده توضیح داد:«اگر تاریخ ۱۵ فروردین‌ماه را مبنا قرار دهیم، سد امیرکبیر (کرج) ۲۳ میلیون مترمکعب نسبت به سال گذشته در همین تاریخ کمتر ذخیره دارد که نشانگر حدود ۴۶ درصد کاهش آب است. این سد باید نسبت به سال گذشته حدود ۴۹ میلیون مترمکعب ذخیره داشته باشد، اما اکنون تنها ۲۶ میلیون مترمکعب آب دارد. سد لتیان نیز به‌ جای ۳۳ میلیون مترمکعب، تنها ۲۲ میلیون مترمکعب ذخیره دارد و با ۱۱ میلیون مترمکعب کاهش ذخیره آب روبه‌رو است.»
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه حل بحران آب فقط با تأمین ممکن نیست و مدیریت مصرف هم حیاتی است، خاطرنشان کرد:« سد طالقان از مجموع بیش از ۴۰ مترمکعب در ثانیه تنها حدود ۲.۵ مترمکعب در ثانیه آب برای تهران تأمین می‌کند و با وجود اینکه وضعیت آبی آن نسبت به سال گذشته بهتر شده، اما سامانه انتقال آب از طالقان به تهران ظرفیت محدودی دارد. در واقع اگر مصرف مدیریت نشود، نمی‌توان بحران را کنترل کرد.»
سخنگوی صنعت آب افزود:«علاوه بر اجرای این پروژه عظیم، در حال حاضر از فاصله‌ای بیش از ۲۰۰ کیلومتری نیز در حال تأمین آب تهران از سدهای طالقان، لار، امیرکبیر و سایر منابع هستیم، ولی تأمین تنها کافی نیست، بلکه مدیریت مصرف، اصلاح سبک زندگی و مدیریت تقاضا نیز باید به موازات آن پیش برود.»

انتقال آب به پایتخت تا خردادماه
«محمدصادق معتمدیان»، استاندار تهران نیز با اعلام اینکه انتقال آب به پایتخت تا اواخر بهار انجام خواهد شد به «ایران» گفت: «انتقال آب از خارج از حوزه استان تهران در دستور کار است و با دستور رئیس‌جمهوری و تخصیص اعتبار، 2 طرح انتقال آب تا خرداد‌ماه به بهره‌برداری می‌رسد.»
معتمدیان مسأله کمبود آب را مهم‌ترین چالش استان تهران عنوان و اظهار کرد:«با حمایت‌های دولت و پیگیری‌های انجام شده ۱۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای حل مشکل آب استان اختصاص پیدا کرده تا وزارت نیرو با تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام این معضل را مرتفع کند.»
استاندار تهران با تأکید بر اینکه این استان وارد پنجمین سال خشکسالی شده است، افزود:«با وجود بارندگی‌های ۱۲۵ میلیمتری در سال آبی، بر اساس آمار‌ها نسبت به بلند‌مدت 37.8 درصد کاهش بارندگی داشته‌ایم.»

ضرورت جدا‌سازی آب شرب و غیرشرب در مصارف خانگی
استاندار تهران با بیان اینکه 87 درصد استفاده از منابع آب استان مربوط به مصرف خانگی است، خاطرنشان کرد:«جدا‌سازی آب شرب و غیرشرب در مصارف خانگی مسأله‌ای بسیار مهم است که متأسفانه نسبت به اجرای آن کوتاهی شده است.»
 نماینده دولت در استان تهران، برنامه‌ریزی برای مدیریت بهینه آب خانگی را ضروری دانست و اظهار کرد:«در ادوار گذشته۷۰ درصد منابع آبی از سدها و ۳۰ درصد از سفره‌های زیرزمینی تأمین می‌شد، اما امروز این نسبت به ۳۸ درصد از سدها و ۶۲ درصد از منابع زیرزمینی تغییر یافته و برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی باعث فرونشست زمین تا ۳۶ سانتیمتر در برخی مناطق شده که یک بحران زیست‌محیطی جدی است. با وجود این معتقدم با همکاری رسانه‌ها و آموزش نحوه صحیح مصرف می‌توانیم آب مصارف خانگی را به درستی مدیریت کنیم. به طور مثال کمپین دو درجه کمتر باعث شد در استان تهران ۵ میلیون مترمکعب گاز صرفه‌جویی شود.»
معتمدیان همچنین بر کاهش مصرف آب در دستگاه‌های دولتی تأکید کرد و گفت:«دستگاه‌های اجرایی موظفند ۲۵ درصد مصرف آب خود را کاهش دهند. همه باید بدانیم حل بحران آب بدون مشارکت مردم ممکن نیست وتنها با برنامه‌ریزی برای انتقال آب، کاهش مصرف و تغذیه سفره‌های زیرزمینی، می‌توانیم از بحران عبور کنیم.»

برش

عبور از تنش آبی با مشارکت همگانی

«حسین خوش‌اقبال» فرماندار تهران نیز وضعیت منابع آبی استان را نگران‌کننده عنوان کرد و به «ایران» گفت:«مدیریت مصرف از ادارات آغاز شده و آنها ملزم به کاهش 25 درصدی مصرف آب شده‌اند.»
خوش‌اقبال پروژه‌های انتقال آب از سد طالقان و طرح حضرت قمر بنی‌هاشم(ع) را گامی مؤثر در کاهش فشار بر منابع آبی پایتخت برشمرد و گفت:«عبور از بحران آب بدون مشارکت جدی مردم و مسئولان ممکن نیست. اگر مسئولان در رعایت الگوی مصرف پیش‌قدم باشند، جامعه نیز همراه خواهد شد.» فرماندار تهران با بیان اینکه خط انتقال آب از سد طالقان از نظر منابع مالی و پیشرفت پروژه وضعیت مناسبی دارد، عنوان کرد: «تکمیل و بهره‌برداری طرح پروژه قمر بنی‌هاشم(ع) باید در اولویت قرار گیرد، چرا که بار سنگینی از مصرف آب پایتخت را تأمین می کند.»